HİPERTANSİYON :

Hipertansiyon basit olarak yüksek kan basıncı demektir. Kan basıncı , kanı kalpten dokulara taşıyan damarlarda oluşan basınçtır. Yaş,cinsiyet,ırk, fiziksel durum (istirahat, efor gibi) kan basıncını etkiler.

Bugün kabul edilen kan basıncı, istirahat halinde 120/80 mmHg’dır. Herhangi bir kişide kan basıncı uyku sırasında düşük, sinirli, heyecanlı iken veya efor sırasında yüksektir. Kan basıncı devamlı olarak 140/90 mmHg üzerinde seyrediyorsa hipertansiyondan bahsedilir. Kan basıncı aynı birey için ve bireyler arasında farklılık gösterir. Bu nedenle bireyin kan basıncı doktor tarafından en az 2 kez yüksek bulunmalıdır.

Hipertansiyon, kalp hastalıkları için ana bir risk faktörüdür. Eğer tedavi edilmezse beyin dolaşımı, kalp, damar, göz ve böbrek hastalıkları için ciddi oranda hastalık ve ölümlerde artışa neden olur.

HİPERTANSİYONUN YAYGINLIĞI NEDİR?

Sanayileşmiş ülkelerde yetişkin nüfusun %10-20 kadarında hipertansiyon saptanır. Hipertansiyon siyah ırkta ve kadınlarda daha sıktır. Kişinin yaşının hipertansiyona katkısı öncelikle damarlarda yaşlanmaya eşlik eden anormalliklerdir. Damarlarda yaşla birlikte esneklik kaybı oluşur.

Sanayileşme, yaşam biçimi, örn. Tuz kullanımı, aşırı beslenme, hareketsiz yaşam ve stresin tansiyon üzerinde olumsuz etkileri vardır.

HİPERTANSİYONUN BELİRTİLERİ:

Yorgunluk, bulantı, görme bozuklukları, fazla terleme, ciltte kızarma ve solukluk, burun kanaması, endişe ve sinirlilik, çarpıntı, baş dönmesi, baş ağrısı, kulaklarda çınlama ve uğultudur.

HİPERTANSİYONUN RİSKLERİ :

Hipertansiyon ciddi bir durumdur, tedavi edilmediği takdirde öldürücü olabilir. Kalbi zorlayarak kalp yetmezliğine ve damarları zorlayarak damar sertliğine yol açar. Hipertansiyonlu hastalarda beyin kanaması, felç, koroner arter hastalığı, ani ölüm, kalp krizi, ritm bozuklukları, böbrek yetmezliği ve retinopati ( görme bozukluğuna yol açan göz bozukluğu) sık görülür.

HİPERTANSİYONUN SINIFLANDIRILMASI

Hipertansiyonun iki tip vardır.

1- Esansiyel hipertansiyon

2- Sekonder hipertansiyon

Hipertansiyon vakaların yaklaşık %90 nedeni bilinmediğinden “esansiyel” hipertansiyon olarak bilinir.

Hipertansiyon vakalarının %10’unun nedeni bilindiğinden “sekonder hipertansiyon” olarak adlandırılır. Böbrek kökenli olanlar en yaygın görülür.

Böbrek hastalığı: Renal hipertansiyon olarak adlandırılır.

Endokrin hastalıklar: Böbrek üstü bezleri kan basıncını kontrol eden mekanizmaları düzenler.

İlaçlar : Kortizol, doğum kontrol hapları, burun damlaları, tiroid ilaçları, soğuk algınlığı ilaçları, ağrı kesiciler ve alkol kan basıncının yükselmesine neden olur.

Diğer sebepler: Aortun doğuştan dar olması, gebelik zehirlenmesi, beyin tümörü v.s.

ESANSİYEL HİPERTANSİYON :

Nedeni bilinmeyen hipertansiyondur. Güçlü genetik (ailesel) faktörler içerir. Esansiyel hipertansiyonun birlikte görüldüğü diğer risk faktörleri.

– Diyetteki tuz miktarının yüksek olması

– Anormal stres

– Irk, yaş, cinsiyet

– Şeker hastalığı

– Aile hikayesinde hipertansiyon bulunması

– Hiperkolesterolezi (kolesterol yüksekliği)

– Sigara içimi

– Obesite (şişmanlık)

HİPERTANSİYONUN DERECESİ

Şiddet derecesine göre sınıflandırılır.

Kan Basıncı (mmHg)

Normal 120/80 mmHg ve altı

Hipertansiyon adayı 120-139 /80-89 mmHg

Evre I 140-159 /90-99 mmHg

Evre II 160-170 / 100-109 mmHg

Evre III 180/100 mmHg üstü

TEDAVİ:

– Sigarayı bırakmak

– Kilo vermek (özellikle karın bölgesinden)

– Diyet yapmak (taze meyve, sebze, tahıl, az yağlı yiyecekler tüketmek ve kırmızı ı eti kısıtlamak )

– Düzenli egzersiz yapmak (haftada 3-4 kez 30 dakika egzersiz yapmak)

– Alkol alımını azaltmak

– Tuz alımını (2 gr/gün) kısıtlamak

– Stresle başa çıkmayı öğrenmek

Bütün bu önlemler tansiyonu düşürmezse doktor kontrolü altında ilaç kullanmak gerekir.

İLAÇLAR:

– Diüretikler

– Alfa ve Beta brokerler

– ACE (angiotensin converting enzim ) inhibitörler

– Angiotensin II reseptör blokerleri

– Kalsiyum kanal blokerleri

HAZIRLAYAN

Dr. Merin Çomu

MSM- İç Hastalıkları Uzmanı